Một Bữa No
– Nam Cao –
Khi học được những tác phẩm của Nam Cao trong chương trình học phổ thông, tôi bắt đầu thích tác giả này, thích ông bởi lối sáng tác giản dị, chủ đề luôn gắn với cuộc sống thường ngày của người nông dân thời xưa. Đọc mỗi tác phẩm từ “Lão Hạc” đến “Chí Phèo” rồi “Đời thừa” đều nói về những con người, những số phận khốn khổ sống trong một xã hội đầy những bất công. Cũng chính bởi yêu thích tác giả cùng những truyện ngắn của ông, tôi tìm đọc “ Một bữa no “ – một trong những truyện ngắn vô cùng cảm động của Nam Cao, qua lời giới thiệu của một người bạn.
“ Một bữa no “ xoay quanh nhân vật người bà – người đàn bà gặp biết bao những bất hạnh trong cuộc sống. Chồng bà mất sớm, một mình bà phải trang trải nuôi con, những tưởng sau này có đứa con giúp đỡ bà lúc già yếu nhưng đứa con ấy cũng bỏ bà lại. Người con dâu bất nhân ngay khi vừa xong tang chồng đã đi thêm bước nữa, để lại đứa con nhỏ cho bà cụ nuôi nấng. Đứa cháu dần lớn khôn, đã biết đi ở mướn cho bà bớt phần cơ cực. Nhưng rồi bà lâm bệnh, số vốn ít ỏi cũng theo đó mà cạn kiệt. Bà đành mang tấm thân già yếu, mệt nhọc của mình đi làm thuê cho nhà người ta. Mới đầu còn có nhiều người muốn thuê nhưng rồi thuê bà được ít lâu, người ta lại chán. Thế rồi bà thất nghiệp, nhờ vào năm đồng tiền thương hại mà người chủ cuối cùng cho bà, bà sống lay lắt qua ngày. Đến nước này, dường như người đàn bà ấy cũng không giữ nổi phẩm giá của mình chỉ vì miếng cơm manh áo, bà đành lê tấm thân tàn tạ của mình ra chợ xin ăn.. Cuộc sống của người đàn bà bất hạnh giờ chỉ còn trông cậy vào những bữa cơm được thiên hạ thương hại cho ăn. Cho đến khi được một bữa cơm sau bao ngày nhịn đói, tay chân bà run rẩy, bà lống ngống như đứa trẻ mới tập cầm đũa, không làm sao gấp thức ăn được, làm đổ cả ra mâm. Mặc dù bị khinh bỉ, chì triết suốt bữa ăn nhưng bà vẫn không thấy xấu hổ và ăn một cách ngon lành. Trong khi mọi người đã nghỉ bà vẫn miệt mài ngồi ăn, ăn như chưa bao giờ được ăn! Dường như vì lâu quá không được ăn cơm, nên bà ăn mãi vẫn không thấy no. Sau bữa ăn huy hoàng, bà về nhà với cái bụng căng tròn đầy mệt nhọc. Thế rồi bà đau bụng, bà thổ, bà tả,…kéo dài nửa tháng thì bà chết. Cái chết no nhưng hèn hạ, tủi nhục. Trong cơn đói khát hành hạ, bà không còn giữ được nhân phẩm, bà đã ăn một bữa ăn đầy tủi hờn, để rồi chết một cách nhục nhã.
Những trang truyện cuối cùng khép lại, để trong lòng người đọc biết bao dư vị, cảm xúc. Là cái gì đó xót xa cho số phận đáng thương của người nông dân trong xã hội phong kiến xưa, là cái gì đó tức giận bởi sự bất công của những con người có địa vị, đã đẩy những người dân lương thiện vào con đường tha hóa, biến chất. Không chỉ “Một bữa no”, mà còn biết bao những câu chuyện khác của tác giả Nam Cao đều lay động lòng người đến vậy. Không phải những cốt truyện với từ ngữ mĩ miều, mỗi mẩu chuyện ngắn của Nam Cao đều dung dị từ tên nhân vật cho tới hình thức, nội dung câu chuyện, chính bởi vậy Nam Cao hướng người đọc đến sự cảm thông, đồng cảm hết sức chân thành chứ không phải thứ tình cảm giả tạo, hào nhoáng. Cũng như lời Nam Cao đã từng nói trong tác phẩm “ Đời thừa “ của mình rằng : “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình.”
Bùi Bích Phượng
Ban TTĐN
HRS.ULSA - Kết nối đam mê 